تغييرات جسمي و رواني، يكي از دلايل افزايش استرس و اضطراب در نوجوان است
يك روانشناس باليني:
تغييرات جسمي و رواني، يكي از دلايل افزايش استرس و اضطراب در نوجوان است
هانيه زراعت‌كار: نوشتن و ياداشت كردن عواملي كه باعث خشم و ناراحتي ما مي‌شود در برگه و پاره كردن آن مي‌تواند يكي از روش‌هاي موثر در تخليه خشم و استرس باشد
آموزش و پرورش منطقه ۱۴
تهران (پانا) - يك روانشناس باليني، نوجواني را پلي بين كودكي و بزرگسالي دانست كه تغييرات ناگهاني جسمي و رواني در اين دوره، موجب افزايش استرس و اضطراب در نوجوان مي‌شود. وي همچنين در اين ماراتن، بر نقش والدين به عنوان شاه‌راهي براي حل بحران‌هاي روانشناختي، تأكيد كرد.
هانيه زراعت كار، روانشناس باليني، با بيان اينكه نوجواني يكي از مهمترين مراحلي است كه در زندگي نوجوان اتفاق مي‌افتد و مديريت استرس در نوجوانان، مانع از بروز مشكل در روابط اجتماعي مي‌شود، در گفت‌وگو با پانا گفت: «هيجان در نوجواني حسي است كه نسبت به دوره‌هاي كودكي بيشتر است و يكي از دلايل آن تغييرات هورموني است و برخي از نوجوانان اين دوره را سخت مي‌پذيرند و برخي ديگر به طور منطقي با آن رفتار مي‌كنند. دوره نوجواني دوره اي است كه از آن با عنوان دوره طوفان، فشار، دوره تغييرات خيلي شديد و سخت ياد مي شود. از آنجا كه هر تغييري حتي در زندگي ما افراد بزرگسال نيز استرس زاست، تغييرات در دوره نوجواني نيز با اضطراب و استرس زيادي همراه است. تغييراتي كه در جسم، بلوغ، مسائل فكري و جسمي، تغييرات رواني و خلق و خو و تغييراتي كه در مغز نوجوان ايجاد مي شود، نقش او را به عنوان يك فرزند، انسان و يك شهروند در جامعه مشخص مي كند.»
وي با بيان اينكه آگاهي و شناخت والدين از دوره نوجواني، در مديريت استرس و اضطراب نوجوان در دوره بلوغ بسيار مؤثر است، گفت: «اولين و مهمترين عامل استرس و اضطراب شديد نوجوان در دوره بلوغ، به تغييرات شديد مغزي نوجوانان در اين دوره مرتبط است. به طوري كه حتي مدارهاي مرتبط با استرس، كه اصطلاحاتا HPA نام دارند، دچار تغييرات زيادي مي شوند. در دوره نوجواني تصميمات ناگهاني توسط نوجوان زياد گرفته مي شود. تصميماتي كه به جاي اينكه منطقي باشند، رنگ و بوي هيجاني و تكانشي دارند. اين به خاطر تغييرات مغزي است كه در مغز نوجوان اتفاق مي افتد. در اين دوران نواحي مرتبط با تصميم هاي هيجاني و تغييرات مغزي بيشتر از نواحي منطقي يا تصميمات بخردانه فعال هستند.»
زراعت‌كار يكي از شاخصه‌هاي دوره نوجواني را تصميم‌گيري ناگهاني، بدون فكر و تعلل برشمرد و خاطرنشان كرد: «در دوره نوجواني سؤالات فلسفي و هويتي زيادي از سوي نوجوان مطرح مي شود كه از مهم ترين شاخصه هاي اين دوران برشمرده مي شود. پرسش هايي كه مرتبط با هويت فردي نوجوان است و موضوعاتي را از قبيل رسالت خلقت و نقش نوجوان در جامعه، چگونگي شكوفايي استعداد و پيش بيني موقعيت هاي شغلي آينده آنان را شامل مي شود كه در دوره نوجواني از اهميت بسيار زيادي برخوردار است. همه اين عوامل بر استرس نوجوان اثرگذار هستند. اين قبيل استرس ها در يك نوجوان سالم رخ مي دهد و استرسي كه توسط نوجوان تجربه مي شود، استرسي طبيعي است. اما گاهي اوقات استرسي كه كودكان و نوجوانان تجربه مي كنند، استرسي غيرطبيعي است كه مي تواند منجر به افت تحصيلي نوجوان شود. به عبارت ديگر، ذهن نوجوان به قدري درگير مسائل خاص دوره نوجواني مي شود كه تمركز او را از بين مي برد و منجر به افت تحصيلي وي مي شود. اگر نوجوان مدت زمان زيادي را درگير استرس غيرطبيعي باشد، اين استرس به مرور تبديل به اختلالات اضطرابي مي شود و در صورتي كه درمان نشود، اين اختلال منجر به افسردگي نوجوان مي شود.»
اين روانشناس باليني عنوان كرد: «جدا از بحث افسردگي‌هايي كه به عنوان يك اختلال شناخته مي‌شوند، اگر اختلال اضطرابي درمان نشود، مي تواند منجر به يأس و نااميدي شود و انگيزه نوجوان را براي درس خواندن كاهش دهد، به طوري كه ما شاهد افت تحصيلي دانش آموزان باشيم. اين نوع اضطراب، اضطرابي طبيعي نيست و افراد مي بايست براي درمان، نزد متخصص روانشناسي باليني و روانپزشك متخصص بروند.»
وي در خصوص عوامل افزايش استرس نوجوانان عنوان كرد: «گاهي مسائلي از قبيل كمال گرايي و انتظارتي دور از انتظار والدين از فرزندان، استرس نوجوانان را تشديد مي كند و فشار زيادي براي درس خواندن به آنها وارد مي كند. جدا از سخت‌گيري‌هاي والدين در بحث درس خواندن، كنترل‌گري زياد والدين بر نوجوانان و تصميم‌گيري والدين به جاي فرزندانشان در موضوعات تحصيلي و شغلي منجر به افزايش و تشديد استرس نوجوانان مي‌شود و حس بي كفايتي در امر تصميم‌گيري را به آنها تزريق مي كند. يكي از شكايت‌هاي رايج نوجوانان از والدين، برخورد كودكانه والدين با آنهاست. به نوعي نوجوانان از برخورد كودك‌گونه والدين با آنها راضي نيستند و حس استقلال‌طلبي را به آنها تزريق نمي كنند. برخي از والدين، رفتار خود را با نوجوانان از مسير كودكي تغيير نمي دهند و همان گونه كه در كودكي با آنان رفتار مي كردند، برخورد مي كنند و اين اشتباه بزرگي است. ما از سمت والدين در جلسات روان درماني شاهد هستيم كه والدين، اين برخورد اشتباه را با نوجوان خود دارند و خودشان را با تغييرات نوجواني منطبق نمي‌كنند. در اين راستا آگاهي و شناخت والدين با تغييرات دوره نوجواني بسيار راه‌گشاست.»
زراعت كار در سخنانش خطاب به والدين، بيان كرد: «نوجواني، پلي از كودكي به بزرگسالي است و رفتار والدين نيز بايد متناسب با اين تغييرات، تغيير كند و همانند يك كودك با نوجوان خويش برخورد نكنند و به استقلال طلبي نوجوانان كه يكي از ويژگي هاي اصلي اين دوران است، احترام بگذارند. نوجوانان در اين سنين، به شدت استقلال طلب مي شوند و تمايل به تصميم گيري مستقل دارند. نوجوانان در سنين نوجواني، گرايش زيادي به هم سن و سالان پيدا مي كنند و اين يك ويژگي طبيعي است كه ما در دوران نوجواني شاهد آن هستيم. علاوه بر اين، تمايل نوجوانان در اين سنين به پر كردن اوقات فراغت با هم سن سالان بيش از خانواده است. خانواده، در مديريت استرس نوجوان نقش اساسي و مهمي دارد. اين موارد از جمله ويژگي هاي خاص دوران نوجواني محسوب مي شوند كه بايد به عنوان يك والد، معلم و يا هر كسي كه با نوجوان به هر نحوي ارتباط دارد، از آن آگاه باشيم.»
وي با اشاره به اينكه كنترل اضطراب يا كنترل استرس واژه صحيحي نيست، چون همه ما دچار استرس مي شويم و نمي توانيم اضطراب را كنترل كنيم بلكه به جاي كنترل بايد آن را مديريت كنيم، اذعان كرد: «هر چه قدر رابطه بين والدين و نوجوان، رابطه صميمانه‌تري باشد و والدين بدون قضاوت و برچسب زدن به نوجوان، همدلانه آغوش خود را براي صحبت با آنان باز كنند، نوجوان احساس امنيت مي كند. والدين براي نوجوان به عنوان يك پناهگاه و مأمن شناخته مي شود و نقش مهمي در مديريت استرس نوجوان ايفا خواهند كرد.»
اين روانشناس باليني در خصوص تأثير آگاهي‌بخشي والدين درباره چگونگي كمك به نوجوان در دوران بلوغ گفت: «آگاهي بخشي درباره مسائل جسمي، تغييرات بلوغ و جنسي، از طريق والد هم جنس به شدت در اين دوران توصيه مي شود. اين مسئله موجب شناخت بيشتر و مقابله آگاهانه نوجوان از تغييرات بلوغ، تغييرات جنسي و حتي رواني مي شود. گوش فرا دادن والدين به سخنان نوجوانشان بدون قضاوت و بدون برچسب زدن از اين طريق به كار بردن صفات منفي در وصف ويژگي هاي نوجوان، باعث صميميت بيشتر والد و نوجوان مي شود. بازگويي عقايد و بينش هاي نوجوانان و بيان منطقي ناراحتي ها و افكارشان در جمع هاي خانوادگي بسيار مهم است و در مديريت استرس آنان تأثير بسزايي دارد. والدين مي بايست ظرفيت خود را از شنيدن هيجانات و افكار بدون فيلتر و سانسور نوجوان بالا ببرند. رفتار والدين بايستي نيازهاي نوجوانان را تأمين كند. احترام والدين به نوجوانان، عشق ورزي به نوجوان كه از طريق احترام مستقيم بر حسب نوجوانان مختلف فرق دارد، موجب آمادگي نوجوان براي عبور از دوران پرخطر نوجواني و ورود به دوران بزرگسالي مي شود.»
وي در تكميل صحبت هايش ادامه داد: «والدين بايد با فرزندان خود مهربان باشند. به هيچ عنوان كودكان و نوجوانان خود را به خاطر عدم يادگيري سرزنش نكنند بلكه گفتگوي آزاد داشته باشند. درباره موضوعي كه باعث استرس شده صحبت كنند با دلگرمي دادن به كودك و بدون واكنش منفي، نگراني هايش را رفع كنند.»
زراعت كار درباره چگونگي مهارت اضطراب در دوره نوجواني اظهار كرد: «بايد بحران اضطراب را از طرق مختلفي مديريت كرد. مديريت بحران شامل كنترل اضطراب براي حل مشكل، بررسي مساله از ابعاد و زواياي مختلف و پيدا كردن راه حل مساله بدون اضطراب است. با استفاده از تفريحات سالم مي توان انگيزه، شور و نشاط در دانش آموزان ايجاد كرد. همچنين داشتن رژيم غذايي سالم، فراهم كردن اردو، تشويق به انجام فعاليت هاي ورزشي از جمله تمرين هاي تنفسي، مديتيشن، مطالعه و يادگيري در زمينه هاي مورد علاقه با كمك كارها و فعاليت هاي خلاقانه در كلاس كه باعث مي شود عزت نفس در بچه ها تقويت شود و تجربه شيريني از كلاس به يادگار بماند. همچنين باعث كاهش اضطراب و استرس در بين دانش آموزان و از بين رفتن احساس شديد تنهايي در آنها شود.»
وي در ادامه كاهش استرس و افزايش انرژي نوجوانان تصريح كرد: «نوشتن و ياداشت كردن عواملي كه باعث خشم و ناراحتي ما مي‌شود در برگه و پاره كردن آن مي‌تواند يكي از روش‌هاي موثر در تخليه خشم و استرس باشد. قدم زدن و دويدن‌هاي روزانه باعث برطرف شدن تنش و اضطراب مي‌شود. علاوه بر اين موارد استحمام روزانه، ورزش كردن و تحركات بدني و جنب و جوش سبب كاهش ترشح هورمون اضطراب در بدن مي‌شود. محبت كردن و عشق ورزيدن به خانواده، اقوام، دوست و همكار مهربان بودن با خود و ديگران ديگر راهكارهاي كاهش اضطراب و افزايش انرژي است. دوست بودن و ارتباط گرفتن با طبيعت، گل و گياه؛ گوش دادن به موسيقي آرام بخش و مورد علاقه، ماساژ بدن، خنديدن از ته دل، مراقبه و دعا و ورزش يوگا نيز از ديگر پيشنهادات براي كاهش استرس و اضطراب و افزايش انرژي است.»
زراعت كار در آخر خطاب به نوجوانان با استرس بالا تاكيد كرد: «همانقدر كه به دست آوردهاي زندگي اهميت مي دهيم، بايد براي ذهن و جسم خودمان هم ارزش قائل شويم. در هر صورت همه اين دستآوردها به كمك ذهن و بدن ما حاصل شده است. وجود شما از دستآوردهايتان فراتر است و شما با آنها توصيف نمي شويد. به هم ريختگي ذهني بيش از حد مي تواند تأثير منفي بر زندگي شما به شكل اضطراب، اختلال خواب و احساس غرق شدن داشته باشد. استفاده از تكنيك هاي موجود در اين صفحه به شما كمك مي كند تا ذهن و زندگي خود را از نگراني ها و افكار غيرضروري و ناخواسته خالي كنيد، كاهش استرس را تجربه كنيد و حس آرامش رواني را بازيابي كنيد.»
برچسب: ،