گل گاوزبان ايراني
گل گاوزبان ايراني
با گل گاوزبان اروپايي اشتباه نشود.
گل گاوزبان ايراني
Echium amoenum plant.png
گل گاوزبان ايراني
رده‌بندي علمي
فرمانرو: گياه
(طبقه‌بندي‌نشده): گياهان گلدار
(طبقه‌بندي‌نشده): دولپه‌اي‌هاي نو
(طبقه‌بندي‌نشده): آستريدها
راسته: Boraginales
تيره: گاوزبانيان
سرده: گل گاوزبان
گونه: E. amoenum
نام دوبخشي
Echium amoenum
Fisch. & C.A.Mey.
گل گاوزبان ايراني (نام علمي: Echium amoenum) يكي از گونه‌هاي سردهٔ گاوزبان است.[۱] اين گياه، يكي از گياهان دارويي مهم در طب سنتي ايراني است. گل گاوزبان، گياهي دوساله يا چندساله است كه به‌صورت بومي در مناطقي از ايران، قفقاز و روسيه در ارتفاعات ۶۰ تا ۲٬۲۰۰ متر (۲۰۰ تا ۷٬۲۲۰ فوت) از سطح دريا رشد مي‌كند.[۲]
كاربردهاي درماني
گل گاوزبان ايراني، داراي تأثيرات مختلف دارويي و درماني است. اين گياه، ضدالتهاب، ضدميكروب،[۳] ضد درد و حاوي تركيبات آنتي‌اكسيدان است و به‌طور ويژه براي درمان و بهبود سرماخوردگي و به‌عنوان يك داروي ضداضطراب و آرام‌بخش مورد استفاده قرار مي‌گيرد.[۴]
اثرات محافظتي گل گاوزبان ايراني بر سيستم عصبي از جمله اثرات ضد درد، ضد ايسكمي و اثرات ضداضطراب آن در چندين مدل حيواني نشان داده شده‌است.[۵] عصارهٔ اين گياه، اثر محافظتي در برابر اختلالات ناشي از مصرف هيوسين نشان مي‌دهد.[۶] مهم‌ترين آنتوسيانين موجود در اين گياه، سيانيدين-۳-گلوكوزيد است كه داراي اثرات محافظتي در برابر آسيب‌هاي مغزي و آپوپتوز ناشي از ايسكمي مغزي است. اين گياه، در درمان بيماران مبتلا به افسردگي خفيف تا متوسط و همچنين اختلال وسواس فكري-اجباري و اختلال اضطراب فراگير، مؤثر است.[۷][۸]
تركيبات شيميايي
اين گياه، حاوي اسيد گاما-لينولنيك (GLA)، آلفالينولنيك اسيد (ALA)، اسفنگوليپيد، آلكالوئيدهاي پيروليزيدين، موسيلاژ، رزين، پتاسيم نيترات، كلسيم و اسيدهاي معدني است.[۹]
گل گاوزبان خشك شده - از گل‌هاي خشك شده در تهيهٔ جوشانده، براي مصارف درماني، استفاده مي‌شود.
مضرات
اين گياه داراي مقدار زيادي مواد شيميايي به‌نام آلكالوئيدهاي پيروليزيديني (PAS) است كه مصرف زياد اين گياه در دوز بالا يا در دراز مدت، مي‌تواند باعث بروز سرطان كبد يا آسيب به اين عضو مهم شود.[۱۰]
روش مصرف
نوشيدني گل‌گاوزبان
گل گاوزبان معمولاً به‌صورت دم كرده، جوشانده و دم‌نوش مصرف مي‌شود. در طب سنتي ايراني، قسمت‌هاي دارويي اصلي اين گياه، گل و برگ است اما ريشه و ساقه نيز قابل استفاده هستند.[۱۱]
در رفسنجان اين گياه را با تركيبي از هل و شكر به‌صورت قاووت آماده مي‌كنند.
برچسب: ،