ممنوعيت تصوير زنان روي آگهي ترحيم از كجا آمد؟
ممنوعيت تصوير زنان روي آگهي ترحيم از كجا آمد؟
طي چند روز گذشته، نامه‌اي با امضاي عادل قربانزاده رئيس اداره تبليغات اسلامي شهرستان ملكان از توابع استان آذربايجان شرقي منتشر شده كه در آن خطاب به مدير چاپخانه و خدمات كامپيوتري نوشته شده از تاريخ ۲۵ مهرماه ذكر نام زنان در اطلاعيه‌هاي مجالس ترحيم ممنوع است و پيگرد قانوني خواهد داشت.
روزنامه آرمان ملي- منيره چگيني: بيش از ۵۰ سال است كه استفاده از نام و تصوير زنان بر روي سنگ مزار يا اعلاميه‌هاي ترحيم، حاشيه ساز شده و اين موضوع نه به‌واسطه حكم شرعي (با نظر مراجع تقليد) بلكه در روزگار قديم با غيرت و ناموس پرستي مردان و در روزگار فعلي با بخشنامه‌ها و آيين‌نامه‌هاي بي‌پايه و اساس به حاشيه رفته است و به باور مدافعان حقوق زنان، برخلاف حقوق آنهاست. اما اتفاقي كه در هفته گذشته در شهرستان ملكان در آذربايجان شرقي رخ داد، نشان مي‌دهد كه تا چه اندازه اين موضوع كه بيشتر بر اساس عرف جامعه و خانواده‌هاست مي‌تواند حاشيه برانگيز باشد.
ممنوعيت تصوير زنان روي آگهي ترحيم از كجا آمد؟
دو سال پيش بود كه حذف تصوير زنان و استفاده از شمع و گل و يك بيت شعر برروي سنگ مزار برخي از آرامستان‌ها، حاشيه ساز شده و روابط عمومي سازمان آرامستان بهشت زهرا در رابطه با اين موضوع اعلام كرد: «اين موضوع قانون است و اجبارا بايد توسط خانواده متوفي انجام شود و عكس خانم‌ها از روي سنگ قبرها و كتيبه‌ها حذف شود. هر چند به طور كلي كتيبه ممنوع شده است؛ عكس بي‌حجاب خانم‌ها كه به طور كلي قدغن است! اما اگر عكس زني روي سنگ مزارش باشد با خانواده متوفي تماس گرفته مي‌شود كه بيايند و سنگ قبر را درست كنند و اگر خانواده‌ها اقدام نكنند خود سازمان دست به كار مي‌شود!»،
اما اعضاي شوراي شهر پنجم از اين موضوع ابراز بي‌اطلاعي كردند. سال گذشته نيز مخدوش كردن تصوير زنان بر روي سنگ مزارشان در آرامستان شهر رويان خبرساز شد، در حالي‌كه به تصاوير مردان بر روي سنگ قبرها آسيبي وارد نشده بود؛ پس از آنكه مشخص شد اين اقدام با تصميم هيات امناي آرامستان اين شهر انجام شده است، خانواده‌هاي متوفيان آن‌را غيرشرعي و غيرعرفي و بي‌حرمتي به فرد متوفي دانسته و شكايتي عليه عاملان آن ثبت كردند.
پس از اين اتفاقات حالا نوبت به اعلام نام زنان در آگهي‌هاي ترحيم رسيده است و طي چند روز گذشته، نامه‌اي با امضاي عادل قربانزاده رئيس اداره تبليغات اسلامي شهرستان ملكان از توابع استان آذربايجان شرقي منتشر شده كه در آن خطاب به مدير چاپخانه و خدمات كامپيوتري نوشته شده از تاريخ ۲۵ مهرماه ذكر نام زنان در اطلاعيه‌هاي مجالس ترحيم ممنوع است و پيگرد قانوني خواهد داشت. يكي از روزنامه‌ها نيز خبر داده بود كه «با درج بنر‌هايي در قبرستان‌ها از خانواده متوفيان خواسته شده تا در صورتي‌كه چهره زن روي سنگ قبر عزيزشان تصوير شده، سريعا براي تعويض آن اقدام كنند، در غير اين صورت سنگ مزار آن‌ها برداشته مي‌شود.»
نظر شخصي نويسنده نامه بوده است!
اين موضوع واكنش‌هاي بسياري در فضاي مجازي و حقيقي داشت، شهيندخت مولاوردي در توئيتي به انتشار اين نامه واكنش نشان داد. آن‌طور كه معاون سابق امور زنان و خانواده در دولت يازدهم نوشته است: «اتفاقا در زمان درگذشت مادر خدابيامرزم شاهد عيني چنين ماجرايي بودم. زماني كه در آگهي ترحيم ديدم نام تنها خواهرم جزو فرزندان درج نشده، ابتدا تصور كردم از قلم افتاده! بعد با كمال تعجب متوجه شدم چاپخانه‌ها ممنوعيت دارند و مدير چاپخانه شهرمان لطف كرده و از فرزندان دختر فقط نام من را آن هم با مسئوليت خودش در آگهي منتشر كرده است!
ممنوعيت تصوير زنان روي آگهي ترحيم از كجا آمد؟
يادمه در دوره ما با هر قدم، قلم و كلامي، فرياد وامصيبتاي عده‌اي بلند مي‌شد كه مگر درد چند درصد زنان اين است؟، حالا يك نفرشان بانگ برنمي‌آورد كه آيا اين است درد امروز جامعه؟!» بعد از واكنش‌هاي زيادي در فضاي مجازي، روابط عمومي اداره كل تبليغات اسلامي آذربايجان شرقي طي اطلاعيه‌اي اعلام كرد: «نامه اداره ملكان ارتباطي با اهداف و ماموريت اين سازمان ندارد و برخورد لازم با نويسنده صورت گرفته است.»
مراجع تقليد چه مي‌گويند؟
همان‌طور كه پيش‌تر نيز به آن اشــاره شــد، اين موضوع بيشتر از اينكه يك امر شرعي باشد، تبديل به عرف و سليقه شده است. با نگاهي به نظرات مراجع تقليد، مي‌توان به اين واقعيت پي برد. در استفتاء شماره ۱۱۸۳ از دفتر آيت‌ا…العظمي خامنه‌اي آمده است: «نگاه‌كردن به تصوير زن نامحرم، حكم نگاه‌كردن به خود زن نامحرم را ندارد، بنا بر اين اگر نگاه از روى لذت نبوده و خوف افتادن به گناه نباشد و تصوير هم متعلق به زن مسلمانى كه بيننده آن را ميشناسد نباشد، اشكال ندارد.»
ممنوعيت تصوير زنان روي آگهي ترحيم از كجا آمد؟
دفتر آيت ا... نوري همداني در پاسخ به اين سوال كه آيا مي‌توان تصوير زن فوت شده را در آگهي تسليت يا ترحيم يا سنگ قبر وي چاپ كرد يا خير، اعلام كرده كه «اگر مفسده داشته باشد، جايز نيست.» دفتر آيت ا... موسوي اردبيلي هم در پاسخ به همين سوال نوشته: «اگر تصوير بانوي فوت‌شده با حجاب اسلامي باشد و مفسده‌اي هم نداشته باشد، اشكال ندارد.» حضرت آيت ا... هاشمي شاهرودي نيز درباره پاسخ به سوال كه تصوير بانوان روي سنگ مزار، چه حكمي دارد، نوشت: «حك تصوير بانوان روي سنگ مزار في النفسه اشكال ندارد، به شرط آنكه مفسده‌اي بر آن مترتب نشود.»
قانون چه مي‌گويد؟
عبدالصمد خرمشاهي، حقوقدان برجسته كشور در رابطه با بخشنامه مذكور يا در قانون منعي براي درج نام زنان در اعلاميه يا درج تصوير آن‌ها برروي سنگ قبرها، به ما مي‌گويد: «در هيچ كجاي قانون اين موضوع تاكيد نشده و اگر كسي بخواهد، خانواده متوفي را مجبور به اين كار نمايد، خلاف قانون عمل كرده است.»
وي در رابطه با بخشنامه مذكور كه از سوي اداره تبليغات اسلامي شهرستان ملكان منتشر شده نيز مي‌افزايد: «بخشنامه‌اي از سوي وزارتخانه و سازمان‌هاي مرجع منتشر نشده و اين بخشنامه من درآوردي و بر اساس سليقه فرد است. بخشنامه‌اي كه حتي وزارتخانه اعلام كرده و خلاف قانون باشد، بايد باطل شود، در اينجا كه ظاهرا از يك اداره صادر شده و كاملا قانون است، نه با شرع مغاير است و نه با قانون و با اخلاق هم سرسازگاري ندارد. همچنين خلاف حقوق زنان است.»
برچسب: ،